ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ପ୍ରୟାଗରାଜ ମହାକୁମ୍ଭରେ ମାଘ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସ୍ନାନ ଜାରି ରହିଛି। ମାଘ ପୂର୍ଣ୍ଣିମା ସ୍ନାନ ପାଇଁ କୋଟି କୋଟି ଭକ୍ତ ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ପହଞ୍ଚିଛନ୍ତି। କିନ୍ତୁ ଏହି ସମୟରେ ରାଜ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଜାରି କରାଯାଇଥିବା ଏକ ବିଜ୍ଞାପନକୁ ନେଇ ବିବାଦ ଦେଖାଦେଇଛି। ପ୍ରକୃତରେ କୁମ୍ଭ ସମ୍ପର୍କରେ ୟୁପି ସରକାରଙ୍କ ବିଜ୍ଞାପନରେ “ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ” ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି। ଆଜି ଆମେ ଆପଣଙ୍କୁ କହିବୁ ଯେ ‘ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ’ ଏବଂ ‘ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ’ ମଧ୍ୟରେ କ’ଣ ପାର୍ଥକ୍ୟ ଅଛି ଏବଂ ଏହି ନା କେଉଁଠୁ ଆସିଛି।
ଘଟଣା କ’ଣ?
ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ସରକାର ପ୍ରୟାଗରାଜରେ ମହାକୁମ୍ଭ ନେଇ ଏକ ବିଜ୍ଞାପନ ପ୍ରକାଶ କରିଛନ୍ତି। ଯେଉଁଥିରେ ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇଛି। ଯାହାକୁ ନେଇ ସମାଜବାଦୀ ପାର୍ଟି ମୁଖପାତ୍ର ଏବଂ କଂଗ୍ରେସ ନେତାମାନେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠାଇଛନ୍ତି। ପ୍ରକୃତରେ, ସପା ନେତା ଆଶୁତୋଷ ବର୍ମା ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଅଭିଯୋଗ ଆଣି କହିଛନ୍ତି ଯେ ବିଜେପି ଏବଂ ଆରଏସଏସ ରାଜନୀତିକୁ ବିପଥଗାମୀ କରୁଛନ୍ତି।
ବିଜେପି ସରକାରକୁ ସପାର ଟାର୍ଗେଟ
ସପା କହିଛି ଯେ କୁମ୍ଭରେ ବିଶୃଙ୍ଖଳା ଚାଲିଛି। ଇତିହାସର ସବୁଠାରୁ ଅବ୍ୟବସ୍ଥା ବିଜେପି ସରକାର କରିଛି। ଏତେ ଲୋକଙ୍କ ମୃତ୍ୟୁର କଳଙ୍କ ସରକାରଙ୍କ ଉପରେ ଲାଗିଛି । ତେଣୁ ପ୍ରସଙ୍ଗକୁ ଏଡ଼ାଇବାକୁ ବିଜେପି ଏବଂ ଆରଏସଏସ ଏଭଳି ପ୍ରଚାର କରୁଛନ୍ତି ।
ସେପଟେ କଂଗ୍ରେସ ସାଂସଦ ପ୍ରମୋଦ ତିୱାରୀ କହିଛନ୍ତି ଯେ ସରକାରୀ ବିଜ୍ଞାପନ ଆରଏସଏସ ଅନୁସାରେ ହେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ସେ ଏଠାକୁ କେଉଁ ଉଦ୍ଦେଶ୍ୟ ନେଇ ଆସିଛି ?
‘ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ’ର ଅର୍ଥ କ’ଣ?
ଆମେ ସମସ୍ତେ ଜାଣୁ ଯେ ଭାରତକୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ କୁହାଯାଏ । କିନ୍ତୁ ଏହା ପଛର କାରଣ କଣ ଜାଣିଛନ୍ତି କି ? କାରଣ ହେଉଛି ଯେତେବେଳେ ତୁର୍କୀ ଏବଂ ଇରାନର ଲୋକ ଭାରତକୁ ଆସିଥିଲେ ସେମାନେ ସିନ୍ଧୁ ଘାଟି ଦେଇ ପ୍ରବେଶ କରିଥିଲେ । କିନ୍ତୁ ସେଠାକାର ଲୋକ ‘ସ’ କୁ ‘ହ’ ବୋଲି ଉଚାରଣ କରନ୍ତି । ସେଥିପାଇଁ ସେମାନେ ସିନ୍ଧୁକୁ ହିନ୍ଦୁ ବୋଲି କହିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ । ସେବେଠାରୁ ଦେଶର ନା ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ବୋଲି କୁହାଗଲା ।
ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯେ ହିନ୍ଦୁ ଏବଂ ହିନ୍ଦ ଉଭୟ ଶବ୍ଦ ଇଣ୍ଡୋ-ଆର୍ଯ୍ୟ କିମ୍ବା ସଂସ୍କୃତ ଶବ୍ଦ ସିନ୍ଧୁ ଅର୍ଥାତ୍ ସିନ୍ଧୁ ନଦୀ କିମ୍ବା ସେହି କ୍ଷେତ୍ରରୁ ଆସିଛି। ଆକାମେନିଡ୍ ସମ୍ରାଟ ଡାରିୟସ୍ ପ୍ରଥମ ପ୍ରାୟ ୫୧୬ ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବରେ ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକା ଜୟ କରିଥିଲେ। ପରବର୍ତ୍ତୀ ସମୟରେ, ସିନ୍ଧୁ ଉପତ୍ୟକାର ନିମ୍ନ ଅଞ୍ଚଳ ପାଇଁ ଆକେମେନିଡ୍ ନାମ ହିନ୍ଦୁଶ୍ କିମ୍ବା ହାଏ-ଡୁ-ୟୁ-ଏସ୍, ଯାହା ସିନ୍ଧୁ ସହିତ ସମକକ୍ଷ ବ୍ୟବହାର ହୋଇଥିଲା। ପ୍ରାୟ ୫00 ଖ୍ରୀଷ୍ଟପୂର୍ବରେ, ଡାରିଅସ୍ ପ୍ରଥମଙ୍କ ପ୍ରତିମୂର୍ତ୍ତିରେ ଏହି ନାମ ମିଶରର ଏକ ଆଚେମେନିଡ୍ ପ୍ରଦେଶ ଭାବରେ ଲିପିବଦ୍ଧ ହୋଇଥିଲା। ଖ୍ରୀଷ୍ଟାବ୍ଦ ପ୍ରଥମ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ମଧ୍ୟ ପାର୍ସୀ ଭାଷାରେ “ହିନ୍ଦୁ” ଶବ୍ଦ ସହିତ “ସ୍ତାନ” ଯୋଡା ଯାଇଥିଲା ଏବଂ ଏହା ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ହୋଇଗଲା। ଏଥିରେ ସ୍ତାନର ଅର୍ଥ ଦେଶ କିମ୍ବା ଅଞ୍ଚଳ। ୨୬୨ ମସିହାରେ, ସାସାନି ସମ୍ରାଟ ଶାପୁର ପ୍ରଥମଙ୍କ ନକ୍ସ-ଏ ରୁସ୍ତମ ଶିଳାଲେଖରେ ସିନ୍ଧକୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ଭାବରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା।
ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦ କିପରି ବ୍ୟବହାର ହେଲା
ଏବେ ଆପଣଙ୍କ ମନରେ ଏହି ପ୍ରଶ୍ନ ଆସୁଥିବ ଯେ ଯେତେବେଳେ ଭାରତର ପ୍ରାଚୀନ ନାମ ଆର୍ଯ୍ୟବର୍ତ୍ତ ଥିଲା, ସେତେବେଳେ ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦ କିପରି ବ୍ୟବହାର ହେଲା ? ଆପଣଙ୍କୁ କହିରଖୁଛୁ ଯେ ‘ହିନ୍ଦୁ’ ଏକ ଧର୍ମ ନୁହେଁ ବରଂ ଜାତୀୟତାର ପ୍ରତୀକ ଥିଲା। ଅଲ-ହିନ୍ଦ ଭାରତ ପାଇଁ ଆରବୀ ଭାଷାରେ ଲେଖାଯାଇଥିଲା। ଐତିହାସିକମାନଙ୍କ ମତରେ ହିନ୍ଦୁ କୌଣସି ଧର୍ମର ନାମ ନୁହେଁ, ପାର୍ସୀ ଲୋକମାନେ ଏହି ଅଞ୍ଚଳରେ ବାସ କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଜାତୀୟତାକୁ ସୂଚାଇବା ପାଇଁ ହିନ୍ଦୁ ଶବ୍ଦ ବ୍ୟବହାର କରୁଥିଲେ। ୧୧ଶ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ପାର୍ସୀ ଏବଂ ଆରବୀ ଭାଷାରେ ହିନ୍ଦ ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ଉଭୟ ନାମ ପ୍ରଚଳିତ ଥିଲା । ମୋଗଲ ଯୁଗର ଶାସକମାନେ ଦିଲ୍ଲୀ ଚାରିପାଖର ଅଞ୍ଚଳକୁ ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ ବୋଲି କହୁଥିଲେ।
‘ହିନ୍ଦୁସ୍ତାନ’ର ଅର୍ଥ କ’ଣ?
ଏବେ ପ୍ରଶ୍ନ ହେଉଛି ଉତ୍ତର ପ୍ରଦେଶ ସରକାରଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ବ୍ୟବହାରର ଅର୍ଥ କ’ଣ? ସରଳ ଭାଷାରେ, ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନର ଅର୍ଥ ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ସ୍ଥାନ। ହିନ୍ଦୁସ୍ଥାନ ଶବ୍ଦଟି ପଢିଲେ, ଏହା ସହଜରେ କୁହାଯାଇପାରେ ଯେ ଏହା ହିନ୍ଦୁମାନଙ୍କର ଏକ ସ୍ଥାନକୁ ସୂଚିତ କରିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହୃତ ହେଉଛି।
