ଗୋଟିଏ କମ୍ପାନୀର ସେୟାର ନିବେଶ ଉପଯୋଗୀ କି ନାହିଁ ତାହା ଜାଣିବା ପାଇଁ ଆପଣଙ୍କୁ କିଛି ମୌଳିକ ବିଷୟ ବିଶ୍ଳେଷଣ କରିବାକୁ ପଡ଼ିବ। ଏହା ଆପଣଙ୍କୁ ସୁଚିନ୍ତିତ ନିଷ୍ପତ୍ତି ନେବାରେ ସାହାଯ୍ୟ କରିବ। ନିମ୍ନରେ କିଛି ଗୁରୁତ୍ୱପୂର୍ଣ୍ଣ ପଦକ୍ଷେପ ଓ ସୂଚକ ଦିଆଯାଇଛି, ଯାହା ଆପଣ ବିଚାର କରିପାରିବେ:
୧. କମ୍ପାନୀର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ବିଶ୍ଳେଷଣ
- ଆୟ (Revenue): କମ୍ପାନୀର ଆୟ ପ୍ରତିବର୍ଷ ବଢ଼ୁଛି କି ନାହିଁ ଦେଖନ୍ତୁ। ଏକ ସ୍ଥିର ବା ବଢ଼ୁଥିବା ଆୟ ଭଲ ସଙ୍କେତ।
- ଲାଭ (Profit): କମ୍ପାନୀର ନିଟ୍ ଲାଭ କିମ୍ବା ମାର୍ଜିନ କେତେ? ଲାଭ ସ୍ଥିର କିମ୍ବା ବଢ଼ୁଥିଲେ ଏହା ସୁସ୍ଥ କମ୍ପାନୀର ଲକ୍ଷଣ।
- ଋଣ (Debt): କମ୍ପାନୀର ଋଣ ସ୍ତର ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ। ଅଧିକ ଋଣ ଥିଲେ ରିସ୍କ ବଢ଼ିପାରେ। ଡେଟ୍-ଟୁ-ଇକ୍ୱିଟି ରେସିଓ (Debt-to-Equity Ratio) ୧ ରୁ କମ୍ ହେଲେ ଭଲ।
୨. ମୌଳିକ ସୂଚକଗୁଡ଼ିକ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ
- P/E ରେସିଓ (Price-to-Earnings Ratio): ଏହା ସେୟାରର ମୂଲ୍ୟ ତା’ର ପ୍ରତି ସେୟାର ଆୟ (Earnings Per Share) ସହ ତୁଳନା କରେ। କମ୍ P/E ସେୟାର ଅଣ୍ଡରଭାଲ୍ୟୁଡ୍ (କମ୍ ମୂଲ୍ୟ) ହୋଇପାରେ, କିନ୍ତୁ ଅତ୍ୟଧିକ P/E ଅର୍ଥ ସେୟାର ମହଙ୍ଗା।
- EPS (Earnings Per Share): ପ୍ରତି ସେୟାର ଆୟ ଯଦି ବଢ଼ୁଛି, ତେବେ କମ୍ପାନୀର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଭଲ ଅଛି।
- ROE (Return on Equity): ଏହା କମ୍ପାନୀ ନିଜ ଶେୟାରହୋଲ୍ଡରଙ୍କ ପୁଞ୍ଜିରୁ କେତେ ଲାଭ କରୁଛି ତାହା ଦର୍ଶାଏ। ୧୫% କିମ୍ବା ଅଧିକ ROE ଭଲ ସଙ୍କେତ।
- ଡିଭିଡେଣ୍ଡ ଇଲ୍ଡ (Dividend Yield): ଯଦି କମ୍ପାନୀ ଡିଭିଡେଣ୍ଡ ଦେଉଛି, ତେବେ ଏହା କେତେ ପ୍ରତିଶତ ରିଟର୍ନ ଦେଉଛି ଦେଖନ୍ତୁ।
୩. କମ୍ପାନୀର ଶିଳ୍ପ ଓ ବଜାର ଅବସ୍ଥା
- ଶିଳ୍ପ ପ୍ରଦର୍ଶନ: କମ୍ପାନୀ ଯେଉଁ ଶିଳ୍ପରେ କାମ କରୁଛି (ଯେପରି IT, ଫାର୍ମା, ଏନର୍ଜି), ସେହି ଶିଳ୍ପର ଭବିଷ୍ୟତ କେମିତି ଦେଖାଯାଉଛି ତାହା ବିଚାର କରନ୍ତୁ।
- ପ୍ରତିଯୋଗିତା: କମ୍ପାନୀର ପ୍ରତିଦ୍ୱନ୍ଦ୍ୱୀଙ୍କ ତୁଳନାରେ ଏହାର ଅବସ୍ଥା କ’ଣ? ଏହାର ବଜାର ଅଂଶ (Market Share) ବଢ଼ୁଛି କି ନାହିଁ?
- ଅର୍ଥନୀତି: ସାମଗ୍ରିକ ଅର୍ଥନୀତି ଓ ବଜାର ପରିସ୍ଥିତି କମ୍ପାନୀ ଉପରେ ପ୍ରଭାବ ପକାଇଥାଏ।
୪. ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ଓ ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଦୃଷ୍ଟିକୋଣ
- ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ଗୁଣବତ୍ତା: କମ୍ପାନୀର ନେତୃତ୍ୱ ଦକ୍ଷ ଓ ସ୍ୱଚ୍ଛ କି? ସେମାନଙ୍କର ପୂର୍ବ ରେକର୍ଡ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ।
- ଭବିଷ୍ୟତ ଯୋଜନା: କମ୍ପାନୀର ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଲକ୍ଷ୍ୟ ଓ ନୂଆ ଉତ୍ପାଦ/ସେବା ଯୋଜନା ବିଷୟରେ ଜାଣନ୍ତୁ।
୫. ସେୟାରର ମୂଲ୍ୟ ଓ ଐତିହାସିକ ପ୍ରଦର୍ଶନ
- ମୂଲ୍ୟ ଇତିହାସ: ଗତ ୩-୫ ବର୍ଷରେ ସେୟାରର ମୂଲ୍ୟ କିପରି ବଢ଼ିଛି କିମ୍ବା କମିଛି ଦେଖନ୍ତୁ। ଏକ ସ୍ଥିର ବୃଦ୍ଧି ଭଲ ସଙ୍କେତ।
- ଅସ୍ଥିରତା (Volatility): ସେୟାରର ମୂଲ୍ୟ ବହୁତ ଭୋଲଟାଇଲ କି (ଅର୍ଥାତ-ହଠାତ ଉପରକୁ ଯିବ ପୁଣି ତଳକୁ ଖସିବ) ? ଅଧିକ ଅସ୍ଥିରତା ଅର୍ଥ ଅଧିକ ରିସ୍କ।
୬. ବାହ୍ୟ ଉତ୍ସରୁ ତଥ୍ୟ ସଂଗ୍ରହ
- ଆର୍ଥିକ ବିଶ୍ଳେଷଣ ରିପୋର୍ଟ: ବ୍ରୋକରେଜ ହାଉସ କିମ୍ବା ଆର୍ଥିକ ବିଶେଷଜ୍ଞଙ୍କ ରିପୋର୍ଟ ପଢ଼ନ୍ତୁ। ସେମାନେ ସାଧାରଣତଃ “କିଣନ୍ତୁ”, “ବିକନ୍ତୁ” କିମ୍ବା “ଧରି ରଖନ୍ତୁ” ପରାମର୍ଶ ଦିଅନ୍ତି।
- ଖବର: କମ୍ପାନୀ ସମ୍ବନ୍ଧୀୟ ଖବର, ନୂଆ ପ୍ରୋଜେକ୍ଟ କିମ୍ବା ସମସ୍ୟା ବିଷୟରେ ଅପଡେଟ୍ ରହନ୍ତୁ।
- ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟ: କମ୍ପାନୀର ବାର୍ଷିକ ରିପୋର୍ଟ ପଢ଼ି ତା’ର ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଓ ଯୋଜନା ବୁଝନ୍ତୁ।
୭. ନିଜର ନିବେଶ ଲକ୍ଷ୍ୟ ସହ ମେଳାଇ ଦେଖନ୍ତୁ
- ଆପଣ କେତେ ସମୟ ପାଇଁ ନିବେଶ କରିବାକୁ ଚାହୁଁଛନ୍ତି? ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ନିବେଶ ପାଇଁ ମଜବୁତ ଆର୍ଥିକ ସ୍ଥିତି ଥିବା କମ୍ପାନୀ ବାଛନ୍ତୁ।
- ଆପଣ କେତେ ରିସ୍କ ନେବାକୁ ପ୍ରସ୍ତୁତ? ଅଧିକ ରିସ୍କ ସହିବା ଶକ୍ତି ଥିଲେ ଛୋଟ କିମ୍ବା ବଢ଼ୁଥିବା କମ୍ପାନୀରେ ନିବେଶ କରିପାରିବେ।
ଉଦାହରଣ:
ଯଦି ଆପଣ ଏକ କମ୍ପାନୀରେ ନିବେଶ କରିବାକୁ ଚିନ୍ତା କରୁଛନ୍ତି, ତେବେ:
- ତା’ର ଗତ ୫ ବର୍ଷର ଆୟ ଓ ଲାଭ ବଢ଼ିଛି କି ନାହିଁ ଦେଖନ୍ତୁ।
- P/E ରେସିଓ ତା’ର ଶିଳ୍ପର ହାର ସହ ତୁଳନା କରନ୍ତୁ।
- ଋଣ ଅତ୍ୟଧିକ ନାହିଁ ଓ ମ୍ୟାନେଜମେଣ୍ଟ ଦକ୍ଷ କି ନାହିଁ ଯାଞ୍ଚ କରନ୍ତୁ।
ସାଧାରଣ ପରାମର୍ଶ:
- ବିବିଧତା (Diversification): ସମସ୍ତ ଟଙ୍କା ଗୋଟିଏ କମ୍ପାନୀରେ ନଲଗାଇ ବିଭିନ୍ନ କମ୍ପାନୀରେ ନିବେଶ କରନ୍ତୁ।
- ଧୈର୍ଯ୍ୟ: ସେୟାର ବଜାରରେ ଅଳ୍ପ ସମୟରେ ଧନୀ ହେବାର ଆଶା ନକରି ଦୀର୍ଘକାଳୀନ ଲାଭ ଉପରେ ଧ୍ୟାନ ଦିଅନ୍ତୁ।
- ବିଶେଷଜ୍ଞ ପରାମର୍ଶ: ନୂଆ ହୋଇଥିଲେ ଜଣେ ଆର୍ଥିକ ପରାମର୍ଶଦାତାଙ୍କ ସହ ଆଲୋଚନା କରନ୍ତୁ।
ଏହି ପଦକ୍ଷେପଗୁଡ଼ିକ ଅନୁସରଣ କଲେ ଆପଣ ଜାଣିପାରିବେ କୌଣସି କମ୍ପାନୀର ସେୟାର ନିବେଶ ପାଇଁ ଉପଯୋଗୀ କି ନାହିଁ। ତେବେ ସେୟାର ବଜାରର ଗୋଟିଏ ନିୟମ ହେଲା,ତରବରିଆ ନିଷ୍ପତି ନେବେ ନାହିଁ କି କାହା କଥାରେ ଭାସିବେ ନାହିଁ । ଆଉ ଯେତେ ସମ୍ଭବ ଅଧିକ ଦିନ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ନିବେଶ କରିବେ । ଏହା ସହିତ ମଝିରେ ମଝିରେ ପ୍ରଫିଟ୍ ବୁକ୍ କରି ଚାଲିଥିବେ । ଗୋଟିଏ କଥା ହେଉଛି ଯେ, ନିବେଶ ସମୟରେ ହିଁ ନିଷ୍ପତି ନିଅନ୍ତୁ ଯେ, ଆପଣ ଗୋଟିଏ ସେୟାରରେ କରିଥିବା ନିବେଶ ଉପରେ କେତେ ପ୍ରତିଶତ ରିଟର୍ଣ୍ଣ ଚାହୁଁଛନ୍ତି । ଆପଣଙ୍କ ନିର୍ଧାରିତ ପ୍ରତିଶତ ରିଟର୍ଣ୍ଣ ଆସିବା ପରେ ବଜାରରୁ ହଟିଯିବା ଶ୍ରେୟସ୍କର । କାରଣ,ଗୋଟିଏ ସେୟାର କେତେ ଉପରକୁ ଯିବ ଓ କେତେ ତଳକୁ ଯିବ,ସେବାବଦରେ ବଡ଼ବଡ଼ ବିଶେଷଜ୍ଞ ବି କିଛି କହି ପାରିବେ ନାହିଁ ।
