ନେପାଳର ରାଜଧାନୀ କାଠମାଣ୍ଡୁରେ ଶୁକ୍ରବାର ଦିନ ରାଜତନ୍ତ୍ରର ପୁନଃସ୍ଥାପନ ଦାବିରେ ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ହିଂସାତ୍ମକ ପ୍ରଦର୍ଶନ କରିଥିଲେ। ଏହି ସମୟରେ ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ଟିଙ୍କୁନେ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକ ଅଟ୍ଟାଳିକାରେ ନିଆଁ ଲଗାଇ ଦେଇଥିଲେ ଏବଂ ଅନେକ ସ୍ଥାନରେ ଭାଙ୍ଗଚୁର କରିଥିଲେ। ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ବଢୁଥିବା ଅସନ୍ତୋଷ ଏବଂ ରାଜତନ୍ତ୍ର ସମର୍ଥକଙ୍କ ଆକ୍ରୋଶକୁ ଦେଖି ନେପାଳରେ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଗଭୀର ହେଉଛି। ଏପରି ପରିସ୍ଥିତିରେ ପ୍ରଶ୍ନ ଉଠୁଛି ଯେ, ନେପାଳ କ’ଣ ବାଂଲାଦେଶ ପରି କୌଣସି ବଡ଼ ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ ଆଡ଼କୁ ଅଗ୍ରସର ହେଉଛି?
ଟିଙ୍କୁନେ ଅଞ୍ଚଳରେ ଏକତ୍ରିତ ହୋଇଥିବା ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ପ୍ରଥମେ ଶାନ୍ତିପୂର୍ଣ୍ଣ ମାର୍ଚ୍ଚ କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ସେମାନେ ପୋଲିସର ବ୍ୟାରିକେଡିଙ୍ଗ ଭାଙ୍ଗିବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କଲେ, ପରିସ୍ଥିତି ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ବାହାରକୁ ଚାଲିଗଲା। ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ସୁରକ୍ଷା ବାହିନୀ ଉପରେ ପଥର ମାଡ଼ ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ଯାହାର ଜବାବରେ ପୋଲିସ ଲୁହବୁହା ଗ୍ୟାସ ଗୋଳା ପ୍ରୟୋଗ କରିଥିଲା ଏବଂ ଲାଠିଚାର୍ଜ କରିଥିଲା। ଏହି ସମୟରେ ଅନେକ ଲୋକ ଆହତ ହୋଇଥିଲେ। ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ଅଭିଯୋଗ କରିଛନ୍ତି ଯେ ସରକାର ଜାଣିଶୁଣି ସେମାନଙ୍କ କଣ୍ଠକୁ ଦବାଇବାକୁ ଚେଷ୍ଟା କରୁଛି।
କିଏ କରୁଛି ନେତୃତ୍ୱ?
ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନର ନେତୃତ୍ୱ ନବରାଜ ସୁବେଦୀଙ୍କ ନେତୃତ୍ୱାଧୀନ ସଂଯୁକ୍ତ ଆନ୍ଦୋଳନ ସମିତି ଦ୍ୱାରା କରାଯାଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ବିବାଦୀୟ ବ୍ୟବସାୟୀ ଦୁର୍ଗା ପ୍ରସାଈଙ୍କ ସମର୍ଥକମାନେ ମଧ୍ୟ ସାମିଲ ଥିଲେ। ଏହା ବ୍ୟତୀତ, ରାଷ୍ଟ୍ରୀୟ ପ୍ରଜାତନ୍ତ୍ର ପାର୍ଟି ( ରାଜତନ୍ତ୍ର ସମର୍ଥକ ଦଳ)ର ମୁଖ୍ୟ ରାଜେନ୍ଦ୍ର ଲିଙ୍ଗଦେନ ମଧ୍ୟ ଏହି ଆନ୍ଦୋଳନକୁ ନିଜର ସମର୍ଥନ ଦେଇଥିଲେ। ଏହି ସମୂହଗୁଡ଼ିକ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି ଯେ ନେପାଳରେ ସାମ୍ବିଧାନିକ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପୁନଃସ୍ଥାପନ ହିଁ ଦେଶର ସମସ୍ୟାର ସମାଧାନ।
ରାଜତନ୍ତ୍ରର ଦାବି କାହିଁକି ବଢୁଛି?
ନେପାଳ ୨୦୦୮ ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଏକ ସାମ୍ବିଧାନିକ ରାଜତନ୍ତ୍ର ଥିଲା, କିନ୍ତୁ ମାଓବାଦୀ ଆନ୍ଦୋଳନ ଏବଂ ଲୋକତାନ୍ତ୍ରିକ ପରିବର୍ତ୍ତନ ଯୋଗୁଁ ଏହାକୁ ଏକ ଧର୍ମନିରପେକ୍ଷ ଗଣରାଜ୍ୟ ଘୋଷଣା କରାଗଲା। ତେବେ, ଗତ କିଛି ବର୍ଷ ମଧ୍ୟରେ ଅନେକ ସମୂହ ନେପାଳରେ ପୁନର୍ବାର ରାଜତନ୍ତ୍ର ଏବଂ ହିନ୍ଦୁ ରାଷ୍ଟ୍ରର ପୁନଃସ୍ଥାପନ ଦାବି କରୁଛନ୍ତି। ବଢୁଥିବା ମୂଲ୍ୟବୃଦ୍ଧି, ଭ୍ରଷ୍ଟାଚାର ଏବଂ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଯୋଗୁଁ ଜନସାଧାରଣର ଏକ ବର୍ଗ ବର୍ତ୍ତମାନର ବ୍ୟବସ୍ଥା ପ୍ରତି ଅସନ୍ତୁଷ୍ଟ ଅଛନ୍ତି।
କ’ଣ କ୍ଷମତା ପରିବର୍ତ୍ତନ ହୋଇପାରେ?
ନେପାଳରେ ଚାଲିଥିବା ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନକୁ ଦେଖି ଅନେକ ବିଶେଷଜ୍ଞ ଏହାକୁ ବାଂଲାଦେଶରେ ଘଟିଥିବା ରାଜନୈତିକ ସଙ୍କଟ ସହିତ ସଂଯୋଗ କରି ଦେଖୁଛନ୍ତି। ନିକଟ ପରେ ବାଂଲାଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ସରକାରଙ୍କ ବିରୋଧରେ ଜୋରଦାର ବିରୋଧ ପ୍ରଦର୍ଶନ ହୋଇଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ଅନେକ ଲୋକଙ୍କ ଜୀବନ ଯାଇଥିଲା। ଯଦିଓ ନେପାଳର ସ୍ଥିତି ବର୍ତ୍ତମାନ ସେତେ ଗମ୍ଭୀର ନୁହେଁ, କିନ୍ତୁ ଯଦି ହିଂସା ଏବଂ ଅସନ୍ତୋଷ ବଢେ, ତେବେ ଦେଶରେ ରାଜନୈତିକ ଅସ୍ଥିରତା ଆହୁରି ଗଭୀର ହୋଇପାରେ।
ସରକାର କ’ଣ କହିଛନ୍ତି?
ନେପାଳ ସରକାର ଏହି ପ୍ରଦର୍ଶନଗୁଡ଼ିକୁ ଅସାମ୍ବିଧାନିକ ଘୋଷଣା କରି କଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନର ଚେତାବନୀ ଦେଇଛନ୍ତି। ପୋଲିସ ଅନେକ ବିକ୍ଷୋଭକାରୀଙ୍କୁ ହେପାଜତରେ ନେଇଛି ଏବଂ ହିଂସା ବିସ୍ତାର କରୁଥିବା ଲୋକଙ୍କ ଉପରେ କଡ଼ା କାର୍ଯ୍ୟାନୁଷ୍ଠାନ ଗ୍ରହଣ କରାଯାଉଛି। ଅନ୍ୟପକ୍ଷରେ, ବିକ୍ଷୋଭକାରୀମାନେ ସରକାର ଉପରେ ଦମନକାରୀ ନୀତି ଗ୍ରହଣ କରୁଥିବା ଅଭିଯୋଗ ଲଗାଇଛନ୍ତି। ଆଗାମୀ ଦିନରେ ନେପାଳର ରାଜନୀତି କେଉଁ ଦିଗକୁ ଯାଉଛି, ତାହା ଦେଖିବା ରୋଚକ ହେବ।
