ଭାରତୀୟ କ୍ରିକେଟର ଜନକ ମହାରାଜା କୁମାର ରଣଜୀତ ସିଂହ ଜଣେ ଏମିତି ଖେଳାଳି ଥିଲେ, ଯାହାଙ୍କୁ ଇଂଲଣ୍ଡରେ ଇଂରେଜ ଦଳରେ ସାମିଲ କରାଯାଇଥିଲା ତେବେ ଏହାର ବିରୋଧ ହୋଇଥିଲା। କିନ୍ତୁ ଯେତେବେଳେ ସେ କ୍ରିକେଟ ଖେଳିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ, ଏକ ସମୟ ଏମିତି ଆସିଲା ଯେ ଇଂରେଜମାନେ ତାଙ୍କୁ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ଅବସ୍ଥାରେ ମଧ୍ୟ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ଖେଳାଇଥିଲେ। ମହାରାଜା ମଧ୍ୟ ନିଜ ଦଳକୁ ନିରାଶ କରିନଥିଲେ ଏବଂ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ଜୋରଦାର ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ। ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା ଭାରତୀୟ କ୍ରିକେଟର ପିତାଙ୍କ କାହାଣୀ।
ଜାମନଗରର ମହାରାଜା କୁମାର ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କର ଜନ୍ମ ୧୦ ସେପ୍ଟେମ୍ବର ୧୮୭୨ରେ ଗୁଜରାଟର କାଠିଆବାଡ଼ ଅଞ୍ଚଳର ସରୋଦର ଗାଁରେ ହୋଇଥିଲା। ୧୮୮୯ ମସିହାରେ ୧୬ ବର୍ଷ ବୟସରେ ସେ ପଢିବା ପାଇଁ ଟ୍ରିନିଟି କଲେଜ, କେମ୍ବ୍ରିଜକୁ ପଠାଯାଇଥିଲେ। ରଣଜୀ ନାମରେ ପରିଚିତ ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କୁ ୧୮୯୬ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଦଳରେ ମନୋନୀତ କରାଯାଇଥିଲା। ଯଦିଓ ସେତେବେଳେ କିଛି ଇଂରେଜ ତାଙ୍କୁ ନିଜ ଦଳରେ ଖେଳାଇବାକୁ ବିରୋଧ କରିଥିଲେ। ସେମାନଙ୍କ ମଧ୍ୟରୁ ଜଣେ ଥିଲେ ଲର୍ଡ ହାରିସ।
ତାଙ୍କର ମତ ଥିଲା ଯେ ରଣଜୀଙ୍କ ଜନ୍ମ ଭାରତରେ ହୋଇଛି ଏବଂ ଭାରତ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଗୁଲାମ। ତେଣୁ ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କୁ ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ସହ ଖେଳାଇବା ଉଚିତ ନୁହେଁ। ତଥାପି, ରଣଜୀ ଇଂରେଜ ଦଳର ଅଂଶ ହେବାରେ ପ୍ରଥମ ଭାରତୀୟ ତଥା ଏକମାତ୍ର ଏସୀୟ ହୋଇଥିଲେ। ଯଦିଓ ଏହା ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ ଯେ ରଣଜୀତ ସିଂହ ଭାରତରେ ଜନ୍ମିତ ହୋଇଥିବାରୁ ଇଂଲଣ୍ଡ ଦଳରେ ତାଙ୍କୁ ସାମିଲ କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। କେତେବେଳେ ଇଂରେଜମାନେ ତାଙ୍କୁ ଦଳରେ ରଖିବାକୁ ମନା କରିଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେ ନିଜର ଯୋଗ୍ୟତାର ଏମିତି ପରିଚୟ ଦେଇଥିଲେ ଯେ ଇଂରେଜମାନଙ୍କର ଗର୍ବ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ।
କ୍ରିକେଟର ମିଥ ଭାଙ୍ଗିଲେ
ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କ ବିଷୟରେ କୁହାଯାଉଥିଲା ଯେ ସେ ଏକ ଛୋଟ ରାଜ୍ୟର ରାଜକୁମାର ଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ଏକ ମହାନ ଖେଳର ରାଜା ଥିଲେ। ସେ ନିଜର ଅନନ୍ୟ ବ୍ୟାଟିଂ ଶୈଳୀ ପାଇଁ ପ୍ରସିଦ୍ଧ ଥିଲେ। ରଣଜୀତ ସିଂହ କ୍ରିକେଟରେ ଥିବା ମିଥକୁ ମଧ୍ୟ ଭାଙ୍ଗିଥିଲେ। ସେ ଏମିତି ଜଣେ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନ ଥିଲେ, ଯାହାଙ୍କ ପାଖରେ ଅନେକ ଷ୍ଟ୍ରୋକ ଥିଲା। କ୍ରିକେଟରେ ଲେଗ୍ ଗ୍ଲାନ୍ସ ଜାତୀୟ ଶଟ୍ ତାଙ୍କ ଦ୍ୱାରା ଦିଆଯାଇଥିଲା। କବଜିର ବ୍ୟବହାର କରି ସେ ଅନସାଇଡରେ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଶଟ୍ ଖେଳୁଥିଲେ, କିନ୍ତୁ ସେତେବେଳେ କ୍ରିକେଟରେ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନ କେବଳ ଅଫସାଇଡରେ ଖେଳୁଥିଲେ। ଲେଗସାଇଡରେ କୌଣସି ଫିଲ୍ଡର ରହୁ ନଥିଲା। ତେଣୁ ବ୍ୟାଟ୍ସମ୍ୟାନ ଭୁଲରେ ମଧ୍ୟ ସେପଟେ ଶଟ୍ ଖେଳିଲେ କ୍ଷମା ମାଗି ନେଉଥିଲେ। ରଣଜୀତ ସିଂହ ଏହି ପରମ୍ପରାକୁ ଭାଙ୍ଗି ଦେଇଥିଲେ।
ରୋଗରେ ମଧ୍ୟ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ୧୭୫ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ
ଜୁଲାଇ ୧୮୯୬ରେ ଇଂରେଜ ଦଳରେ ସାମିଲ ହେବା ପରେ ସେ ମ୍ୟାଞ୍ଚେଷ୍ଟରରେ ଖେଳାଯାଇଥିବା ନିଜର ପ୍ରଥମ ଟେଷ୍ଟରେ ୬୨ ଓ ଅପରାଜିତ ୧୫୪ ରନ୍ର ଦୁଇଟି ଶାନଦାର ଇନିଂସ ଖେଳିଥିଲେ। ଇଂଲଣ୍ଡ ଏହି ମ୍ୟାଚ ହାରି ଯାଇଥିଲେ ମଧ୍ୟ ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କୁ ୧୮୯୭ର ଉଇଜଡନ୍ କ୍ରିକେଟର୍ସ ଅଫ୍ ଦି ଇୟର ତାଲିକାରେ ସାମିଲ କରାଯାଇଥିଲା।
୧୮୯୭ ମସିହାରେ ଇଂଲଣ୍ଡ ଦଳ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ଗସ୍ତରେ ଯାଇଥିଲା। ସେତେବେଳେ ସିଡନୀରେ ହୋଇଥିବା ପ୍ରଥମ ଟେଷ୍ଟ ମ୍ୟାଚରେ ସେ ସପ୍ତମ ନମ୍ବରରେ ବ୍ୟାଟିଂ ପାଇଁ ଓହ୍ଲାଇଥିଲେ ଏବଂ ୧୭୫ ରନ୍ର ଏକ ଶାନଦାର ଇନିଂସ ଖେଳିଥିଲେ। ଏହା ଦ୍ୱାରା ଇଂଲଣ୍ଡ ବିଜୟ ହାସଲ କରିଥିଲା। ଏହା ଅଲଗା କଥା ଯେ ରଣଜୀତ ସିଂହ ଏହି ମ୍ୟାଚ ପୂର୍ବରୁ ବେଶ୍ ରୋଗାକ୍ରାନ୍ତ ଥିଲେ ଏବଂ ଦୁର୍ବଳତା ମଧ୍ୟ ଅନୁଭବ କରୁଥିଲେ। ତଥାପି ଇଂଲଣ୍ଡ ଦଳ ତାଙ୍କୁ ମ୍ୟାଚରୁ ବାଦ୍ ଦେବାକୁ ଚାହୁଁ ନଥିଲା। ଏହି ମ୍ୟାଚରେ ପ୍ରଥମ ଦିନ ସେ ୩୯ ରନ୍ ସଂଗ୍ରହ କରିଥିଲେ। ଏହା ପରେ ସେ ବେଶ୍ ଦୁର୍ବଳତା ଅନୁଭବ କରୁଥିଲେ। ପରଦିନ ସକାଳୁ ସେ ମ୍ୟାଚ ଖେଳିବା ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲେ, ତାଙ୍କୁ ଡାକ୍ତର ତଦାରଖ କରୁଥିଲେ। ତଥାପି ସେ ଏକ ଉତ୍କୃଷ୍ଟ ଇନିଂସ ଖେଳିଥିଲେ।
ନବନଗରର ମହାରାଜା ହେଲେ
ମହାରାଜା ରଣଜୀତ ସିଂହ ନିଜର ପ୍ରଥମ ଓ ଶେଷ ମ୍ୟାଚ ଅଷ୍ଟ୍ରେଲିଆ ବିପକ୍ଷରେ ମ୍ୟାଞ୍ଚେଷ୍ଟରର ଓଲ୍ଡ ଟ୍ରାଫୋର୍ଡ ମୈଦାନରେ ଖେଳିଥିଲେ। ୧୯୦୪ ମସିହାରେ ସେ ଭାରତକୁ ଫେରି ଆସିଥିଲେ। କ୍ରିକେଟ ପ୍ରତି ତାଙ୍କର ପ୍ରେମ ଏମିତି ଥିଲା ଯେ ୪୮ ବର୍ଷ ବୟସରେ ମଧ୍ୟ ସେ ପ୍ରଥମ ଶ୍ରେଣୀ କ୍ରିକେଟ ଖେଳିବାକୁ ଇଚ୍ଛୁକ ଥିଲେ। ୧୯୦୬ ମସିହାରେ ତାଙ୍କୁ କର୍ଣ୍ଣଲ ଉପାଧି ମିଳିଥିଲା ଏବଂ ୧୯୦୭ରେ ସେ ଶ୍ରୀ ଶ୍ରୀ ରଣଜୀତ ସିଂହ ଜୀ ବିଭାଜୀ II ନାମରେ ନବନଗରର ଜାମ ସାହେବ (ମହାରାଜା) ହୋଇଥିଲେ। ୬୦ ବର୍ଷ ବୟସରେ ୨ ଅପ୍ରେଲ ୧୯୩୩ରେ ଜାମନଗରରେ ତାଙ୍କର ଦେହାନ୍ତ ହୋଇଥିଲା। ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କ ଭଣଜା ଦିଲୀପ ସିଂହ ମଧ୍ୟ ଇଂଲଣ୍ଡ ପାଇଁ ଟେଷ୍ଟ ମ୍ୟାଚ ଖେଳିଥିଲେ।
ଇଂରେଜମାନଙ୍କ ଶାସନ କାଳରେ ମହାରାଜା ରଣଜୀତ ସିଂହଙ୍କ ସ୍ମୃତିରେ ରଣଜୀ ଟ୍ରଫିର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା, ଯାହା ଆଜି ମଧ୍ୟ ଖେଳାଯାଏ।
