ଆଜି ଏକ ଏପ୍ରିଲ୍, ଅର୍ଥାତ୍ ‘ଫୁଲ୍’ ବା ମୂର୍ଖ ବନେଇବାର ଦିନ। ଏହି ଦିନରେ ଲୋକମାନେ ଖୁବ୍ ପ୍ରାଙ୍କ୍ କରନ୍ତି। ପରସ୍ପରକୁ ମୁର୍ଖ ବନାଇବା ପାଇଁ ଏହି ଦିନ ଏକରକମ ପ୍ରତିଯୋଗିତା ଚାଲିଥାଏ ।ପିଲାଦିନରୁ ବଡ଼ ହେବା ପର୍ଯ୍ୟନ୍ତ ଆମେ ସମସ୍ତେ ଅନେକ ଥର ଅନେକ ଲୋକଙ୍କୁ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ବନେଇଥିବା। ଆପଣ ଏହାର ଆରମ୍ଭ ବିଷୟରେ ଜାଣିଛନ୍ତି କି? ଯଦି ଜାଣି ନାହାନ୍ତି ତେବେ ଆସନ୍ତୁ ଜାଣିବା କେବେଠାରୁ ଓ କେମିତି ଆରମ୍ଭ ହେଲା ଏହି ମୁର୍ଖ ଦିବସ ?
ସଠିକ୍ ଭାବେ ଏହାର ଆରମ୍ଭ ବିଷୟରେ ବେଶୀ କିଛି ଦାବି କରାଯାଇ ପାରିବ ନାହିଁ। କିନ୍ତୁ କିଛି ଐତିହାସିକଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ, ୧୫୮୨ ମସିହାରୁ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ମନାଇବା ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା। ଯେତେବେଳେ ଫ୍ରାନ୍ସ ଜୁଲିଆନ୍ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଛାଡ଼ି ଗ୍ରେଗୋରିଆନ୍ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରର ବ୍ୟବହାର ଆରମ୍ଭ କରିଥିଲା। ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି କାଉନସିଲ୍ ଅଫ୍ ଟ୍ରେଣ୍ଟ ନେଇଥିଲେ।
ତା’ପରେ ଆର ଲୋକେ ପ୍ରାଙ୍କ୍
ଏହି ନିଷ୍ପତ୍ତି ବିଷୟରେ ସମସ୍ତଙ୍କୁ ଏକାସାଙ୍ଗରେ ଜଣା ନଥିଲା। ଧୀରେ ଧୀରେ ଲୋକମାନେ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ପରିବର୍ତ୍ତନ ବାବଦରେ ଜାଣିବାକୁ ପାଇଥିଲେ । ଯେଉଁମାନେ ୧ ଜାନୁଆରୀ ବଦଳରେ ମାର୍ଚ୍ଚର ଶେଷ ସପ୍ତାହ କିମ୍ବା ୧ ଏପ୍ରିଲ୍ ଦିନ ନୂଆ ବର୍ଷ ମନାଉଥିଲେ, ସେମାନଙ୍କୁ ମଜାକ କରାଯାଉଥିଲା। ସେତେବେଳେ ଏହାକୁ ‘ଅଲ୍ ଫୁଲ୍ସ ଡେ’ ନାମରେ ଜଣାଯାଉଥିଲା। ଯେମିତି ଏହା ଆଗକୁ ବଢ଼ିଲା, ଲୋକମାନେ ପରସ୍ପର ସହ ପ୍ରାଙ୍କ୍ କରିବା ଆରମ୍ଭ କଲେ।
ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଡେକୁ ‘ଅଲ୍ ଫୁଲ୍ସ ଡେ’ ମଧ୍ୟ କୁହାଯାଏ। ଗୋଟିଏ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅନୁସାରେ, ୧୬ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ଯେତେବେଳେ ପୋପ୍ ଗ୍ରେଗୋରୀ XIII ଜୁଲିଆନ୍ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରକୁ ଗ୍ରେଗୋରିଆନ୍ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରରେ ବଦଳାଇଥିଲେ, କିଛି ଲୋକ ନୂଆ କ୍ୟାଲେଣ୍ଡରକୁ ଗ୍ରହଣ କରିବାକୁ ମନା କରି ଦେଇଥିଲେ ଓ ପୁରୁଣା କ୍ୟାଲେଣ୍ଡର ଅନୁସାରେ ହିଁ ନୂଆ ବର୍ଷ ମନାଉଥିଲେ। ଏହି ଲୋକମାନଙ୍କୁ ମଜାକ କରିବା ପାଇଁ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଡେର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା।
ଅନ୍ୟ ଏକ ସିଦ୍ଧାନ୍ତ ଅନୁସାରେ, ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଡେ ବସନ୍ତ ଋତୁର ଆଗମନର ଉତ୍ସବ ମନାଇବାର ଏକ ଉପାୟ। ଏହି ସମୟ ଋତୁ ପରିବର୍ତ୍ତନର ସମୟ ହୋଇଥାଏ, ଓ ଲୋକମାନେ ଏହି ପରିବର୍ତ୍ତନକୁ ହାସ୍ୟରସ ସହିତ ମନାନ୍ତି।
ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଡେ ହେଉଛି ହାସ୍ୟରସ ଓ ମନୋରଞ୍ଜନର ଦିନ। ଏହି ଦିନ ଆମକୁ ମନେ ପଡ଼ାଇ ଦିଏ ଯେ ଜୀବନକୁ ଗମ୍ଭୀରତାର ସହ ନେବା ଉଚିତ୍ ନୁହେଁ। ଆମେ ପ୍ରତ୍ୟେକ ମୁହୂର୍ତ୍ତର ଆନନ୍ଦ ନେବା ଉଚିତ୍। ଏହି ଦିନ ଆମକୁ ପରସ୍ପର ସହ ଯୋଡ଼ିବା ଓ ହାସ୍ୟରସ କରିବାର ସୁଯୋଗ ଦେଇଥାଏ।
ହିଲାରିଆ ପର୍ବ ସହ ସମ୍ପର୍କ
ଅନେକ ଇତିହାସକାରଙ୍କ ମତ ଅନୁସାରେ, ପ୍ରାଚୀନ ରୋମରେ ଏକ ସମାନ ପର୍ବ ମନାଯାଉଥିଲା। ଯାହାର ନାମ ଥିଲା ‘ହିଲାରିଆ’ ଓ ଏହା ମାର୍ଚ୍ଚର ଶେଷ ସପ୍ତାହରେ ମନାଯାଉଥିଲା। ଏଥିରେ ମୂର୍ଖ ବନେଇବାର ଉପାୟ ଖୋଜା ଯାଉଥିଲା। ଏହି ପର୍ବରୁ ହିଁ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ର ଆରମ୍ଭ ହୋଇଥିଲା ବୋଲି ବିଶ୍ୱାସ କରାଯାଏ।
୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରେ ବ୍ରିଟେନରେ ଲୋକପ୍ରିୟ ହେଲା
ସମଗ୍ର ବ୍ରିଟେନରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ୧୮ଶ ଶତାବ୍ଦୀରୁ ଲୋକପ୍ରିୟ ହୋଇଥିଲା। ସ୍କଟଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ଏହା ଏକ ପରମ୍ପରା ହୋଇଗଲା। ଏଠାରେ ଏହାକୁ ୨ ଦିନ ମନାଯାଏ। ଏହି ସମୟରେ ଅନେକ ପ୍ରାଙ୍କ୍ କରାଯାଏ।
ଆଧୁନିକ ସମୟରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଦିନ ପ୍ରାଙ୍କ୍ ସହିତ ଗୁଜବ ପ୍ରସାର ମଧ୍ୟ ଆରମ୍ଭ ହୋଇଛି। ଗୁଜବ ପ୍ରଚାର କରିବାରେ ଖବରକାଗଜ, ରେଡିଓ, ଟିଭି ଷ୍ଟେସନ୍ ଓ ୱେବ୍ ମିଡିଆ ସାମିଲ ହୋଇଛନ୍ତି। ଏହି ଦିନ ମିଡିଆ ମାଧ୍ୟମ କାଳ୍ପନିକ ଦାବି ଓ ଖବର ପ୍ରସାରଣ କରି ନିଜ ଦର୍ଶକଙ୍କୁ ମୂର୍ଖ ବନାନ୍ତି।
ମିଡିଆ କେବେ କେବେ ମୂର୍ଖ ବନେଇଛି?
୧୯୫୭ ମସିହାରେ ବିବିସି ଏକ ମିଥ୍ୟା ଖବର ପ୍ରସାରଣ କରିଥିଲା। ବିବିସି ରିପୋର୍ଟ କରିଥିଲା ଯେ ସ୍ୱିଟଜରଲ୍ୟାଣ୍ଡରେ ସ୍ପାଗେଟିର ବମ୍ପର ଫସଲ ହୋଇଛି। ଲୋକଙ୍କୁ ମୂର୍ଖ ବନେଇବା ପାଇଁ ଟିଭିରେ କିଛି ନକଲି ଦୃଶ୍ୟ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ଓ ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱାସ କରିଥିଲେ। ୧୯୮୫, ୧୯୯୬ ଓ ୧୯୯୮ରେ ମଧ୍ୟ ଏପରି ଖବର ଦେଖାଯାଇଥିଲା। ଲୋକମାନେ ଏହାକୁ ବିଶ୍ୱାସ କରି ମୂର୍ଖ ହୋଇଥିଲେ।
ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଡେର ସବୁଠାରୁ ବଡ଼ ପ୍ରାଙ୍କ୍
- ହ୍ୟାମବର୍ଗର ବର୍ଷା – ୧୯୭୩ ମସିହାରେ, ଏକ ଆମେରିକୀୟ ଟିଭି ଷ୍ଟେସନ୍ ଘୋଷଣା କରିଥିଲା ଯେ କାଲିଫର୍ଣ୍ଣିଆରେ ହ୍ୟାମବର୍ଗର ବର୍ଷା ହେବାକୁ ଯାଉଛି। ଏହି ଘୋଷଣାରୁ ଅନେକ ଲୋକ ଭୟଭୀତ ହୋଇଥିଲେ।
- ପିସା ମିନାର – ୧୯୮୬ ମସିହାରେ, ଏକ ଡଚ୍ ଖବରକାଗଜ ଖବର ଛାପିଥିଲା ଯେ ପିସାର ଢଳି ପଡ଼ିଥିବା ମିନାର ଭାଙ୍ଗିଯାଇଛି। ଏହି ଖବର ଦ୍ୱାରା ସାରା ବିଶ୍ୱରେ ଚାଞ୍ଚଲ୍ୟ ଖେଳି ଯାଇଥିଲା।
- ଗୁଗଲ୍ର ନାସାରେ ଚାକିରୀ ବିଜ୍ଞାପନ – ୨୦୦୫ ମସିହାରେ, ଗୁଗଲ୍ ନାସାରେ ଚାକିରୀ ପାଇଁ ଏକ ବିଜ୍ଞାପନ ପ୍ରକାଶ କରିଥିଲା, ଯେଉଁଥିରେ ମଙ୍ଗଳ ଗ୍ରହରେ କାମ କରିବା ପାଇଁ ଲୋକଙ୍କୁ ଆମନ୍ତ୍ରଣ କରାଯାଇଥିଲା। ଅନେକ ଲୋକ ଏହି ବିଜ୍ଞାପନକୁ ସତ ମନେ କରିଥିଲେ।
- ବିବିସିର ଉଡ଼ନ୍ତା ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ – ୨୦୦୮ ମସିହାରେ, ବିବିସି ଏକ ଭିଡିଓ ପ୍ରସାରଣ କରିଥିଲା ଯେଉଁଥିରେ ଦେଖାଯାଇଥିଲା ଯେ ଆଣ୍ଟାର୍କଟିକାରେ ପେଙ୍ଗୁଇନ୍ମାନେ ଉଡ଼ୁଛନ୍ତି। ଅନେକ ଲୋକ ଏହି ଭିଡିଓକୁ ସତ ମନେ କରିଥିଲେ।
କିଛି ଦେଶରେ ଏପ୍ରିଲ ଫୁଲ୍ ଡେ’ ପାଳନ ଅବୈଧ୍ୟ
କିଛି ଦେଶରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ର ମଜାକ ଅପରାଧ ବୋଲି ଗଣାଯାଏ:
- ଇରାନ – ଇରାନରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ଡେକୁ ‘ସିଜଦାହ୍ ବେଦାର’ ନାମରେ ଜଣାଯାଏ। ଏହା ଫାରସୀ ନବବର୍ଷର ୧୩ତମ ଦିନରେ ମନାଯାଏ। କିନ୍ତୁ ସରକାର ଏହି ଦିନକୁ ‘ଅନ୍ଧବିଶ୍ୱାସ ଓ ମୂର୍ଖତାକୁ ପ୍ରୋତ୍ସାହନ ଦେବା’ ଭାବେ ମନେ କରନ୍ତି। ଏହାକୁ ମନାଇବା ଉପରେ ପ୍ରତିବନ୍ଧକ ଲଗାଯାଇଛି।
- ସଂଯୁକ୍ତ ରାଷ୍ଟ୍ର ଆମେରିକା – ଆମେରିକାରେ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ର ମଜାକ ଅବୈଧ ଗଣାଯାଏ ନାହିଁ, କିନ୍ତୁ କିଛି ରାଜ୍ୟରେ ଏପରି ଆଇନ ଅଛି ଯାହା ମିଛ ବା ଭ୍ରମାତ୍ମକ ସୂଚନା ପ୍ରସାରକୁ ରୋକିଥାଏ। ଏହି ଆଇନଗୁଡ଼ିକ କ୍ଷତିକାରକ ବା ବିପଜ୍ଜନକ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ମଜାକକୁ ରୋକିବା ପାଇଁ ବ୍ୟବହାର କରାଯାଇପାରେ।
- ଅନ୍ୟ ଦେଶ – ଚୀନ, ଉତ୍ତର କୋରିଆ ଓ ସାଉଦି ଆରବ ଭଳି କିଛି ଦେଶରେ ମଧ୍ୟ ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ର ମଜାକ ଅବୈଧ ଗଣାଯାଏ। ଏହି ଦେଶଗୁଡ଼ିକରେ ସରକାର ଅଭିବ୍ୟକ୍ତିର ସ୍ୱାଧୀନତା ଉପରେ କଡ଼ା ନିୟନ୍ତ୍ରଣ ରଖିଥାଏ। ଏପ୍ରିଲ୍ ଫୁଲ୍ ମଜାକକୁ ‘ସାମାଜିକ ବ୍ୟବସ୍ଥାକୁ ବାଧା ସୃଷ୍ଟି କରୁଥିବା’ ଭାବେ ଦେଖାଯାଇଥାଏ।
